Czym jest pomologia?
Pomologia to nauka o budowie, pochodzeniu i pokrewieństwie, funkcjonowaniu oraz właściwościach użytkowych odmian drzew i krzewów owocowych – głównie jabłoni. Koncentruje się na poznawaniu różnorodności odmian, ich cech morfologicznych, smakowych, a także na rozwoju nowych odmian poprzez krzyżowanie i selekcję. Co jeszcze charakteryzuje tę naukę?
Od nasionka do jabłuszka
Pomologia ma długą historię sięgającą czasów starożytnych, gdy ludzie zaczęli świadomie hodować różne gatunki drzew i krzewów. Z produkcji owoców słynął starożytny Egipt. Przez wieki ten region był świadkiem rozwoju licznych gatunków, które później rozprzestrzeniły się na cały świat. Uprawa ich zapewniała żywność, materiały budowlane i lekarstwa, a handel owocami – bogactwo.
Wiele wartościowych odmian jabłoni zostało odkrytych przypadkowo – w ogrodzie, na skraju lasu lub na miedzy. Ktoś zjadł jabłko i wyrzucił ogryzek, a z nasion wyrosła jabłoń dająca wartościowe owoce. Pojawienie się cennej siewki wśród wielu tysięcy bezwartościowych zdarza się bardzo rzadko. Niektóre wyjątkowe odmiany to właśnie siewki znalezione w naturze. Do takich, znalezionych 200 lub 300 lat temu, należą: ‘Oliwka Inflancka’, ‘Antonówka’, ‘Jonatan’.
Najbardziej wartościowe odmiany jabłek pojawiły się zupełnie przypadkowo w Ameryce pod koniec XIX wieku. Pionierzy zasiedlający ten kontynent przywozili ze sobą ziarna zbóż siewnych, nasiona warzyw, nasiona i pestki owoców. Wysiewali je i rozmnażali, a w ten sposób nagromadzono nieprzebraną ilość materiału genetycznego o różnym pochodzeniu. Kiedy w sadach materiał ten się skrzyżował, powstały odmiany jabłoni o nadzwyczajnej wartości, które dominują w sadach do dziś. Są to ‘Golden Delicious’ i ‘Red Delicious’ (‘Starking’). Te dwie odmiany stanowią niemal połowę światowej produkcji jabłek. Badaniem i poznawaniem tych zależności zajmuje się właśnie pomologia.
Bogactwo gatunków i odmian dzięki pomologii
Wraz z rozwojem nauki i technologii ludzie zaczęli coraz dokładniej badać hodowane odmiany warzyw i owoców. Nauka o odmianoznawstwie drzew i krzewów owocowych to właśnie pomologia. Głównym jej celem jest rozwijanie i doskonalenie odmian owoców o pożądanych cechach, takich jak smak, wygląd, trwałość, odporność na choroby czy warunki atmosferyczne. Badania pomologiczne prowadzone są w celu zwiększenia jakości i atrakcyjności owoców, co ma istotne znaczenie zarówno dla producentów, jak i konsumentów, a także dla zrównoważonej uprawy i bezpieczeństwa żywności. Pomologia zajmuje się ponadto klasyfikacją odmian owoców oraz opisem ich cech charakterystycznych.
W dzisiejszych czasach badania pomologiczne wykorzystują nowoczesne technologie i metody, takie jak biotechnologia czy analizy genetyczne, co pozwala na bardziej efektywną i precyzyjną hodowlę roślin. Pomologia odgrywa więc kluczową rolę w rozwoju nowych odmian owoców i w zapewnieniu wysokiej jakości i różnorodności na naszych stołach.
W produkcji sadowniczej pomologia odgrywa istotną rolę, ponieważ wybór odpowiedniej odmiany ma ogromne znaczenie i decyduje m.in. o przeznaczeniu owoców, które są produkowane w danym sadzie. Dziedzina ta odgrywa więc kluczową rolę w rozwoju sadownictwa i gospodarki, w ochronie środowiska i w poszerzaniu naszej wiedzy o świecie roślin. Jest to nauka, która pomaga tworzyć lepszą przyszłość dla nas i naszych pokoleń.
Lepsza przyszłość sadownictwa – wysoka jakość już teraz!
Producenci jabłek z UE troszczą się o przyszłość i stawiają na innowacyjne rozwiązania. Chętnie korzystają z dobrodziejstw nauki, w tym pomologii. Dzięki temu, podobnie jak dzięki przestrzeganiu restrykcyjnych norm UE, europejskie jabłka zawsze odznacza wysoka jakość i znakomity smak.