Uprawa ekologiczna i konwencjonalna mają wspólny cel – produkcję. W drodze do jego osiągnięcia stosują jednak odrębne metody, podlegają też innym przepisom prawnym. Czym dokładnie różni się produkcja ekologiczna od konwencjonalnej i na którą z nich stawia Unia Europejska?
(Nie)tylko produkcja
Zasadnicze różnice między uprawą ekologiczną a konwencjonalną można zaobserwować już na etapie samych założeń. Rolnictwo konwencjonalne jest ukierunkowane na maksymalizację plonów i uzyskanie dużej efektywności ekonomicznej. W praktyce często oznacza to wprowadzenie przyspieszającej produkcję mechanizacji oraz eksploatację zasobów aż do ich całkowitej degradacji, co z kolei wiąże się z niszczeniem środowiska naturalnego. Uprawa ekologiczna natomiast stawia na piedestale dobro planety, korzystając z rozwiązań zgodnych z naturalnymi procesami zachodzącymi w przyrodzie. Ponadto cechuje ją troska o zachowanie biologicznej różnorodności i ochronę zasobów naturalnych.
Ta sama misja, różne drogi
Jedną z głównych różnic między uprawą konwencjonalną a ekologiczną stanowi sposób wytwarzania produktów. By utrzymać dużą produktywność, rolnictwo konwencjonalne sięga po syntetyczne środki chemiczne oraz nawozy, które przyspieszają wzrost roślin i chronią uprawy przed szkodnikami. Tymczasem pożądaną ilość zbiorów w uprawach ekologicznych zapewniają płodozmian oraz naturalne nawozy takie jak kompost czy obornik. Ponadto, podczas gdy uprawa konwencjonalna dopuszcza walkę z chwastami z użyciem środków syntetycznych, ta ekologiczna preferuje metody tradycyjne, w tym ręczne.
Regulacje prawne
Różnice między uprawą ekologiczną a konwencjonalną dotyczą także kwestii prawnych. W przeciwieństwie do rolnictwa konwencjonalnego produkcja ekologiczna podlega licznym regulacjom ustanowionym na poziomie unijnym. Rygorystyczne przepisy jasno określają między innymi dozwolone metody uprawy czy sposób oznaczenia towaru. Unijne normy odnoszą się także do gruntów, na których ma zostać wdrożona uprawa ekologiczna. Gleby muszą przejść okres przestawiania, inaczej konwersji, który trwa nawet 3 lata. Co więcej, przedsiębiorcy pragnący prowadzić gospodarstwa ekologiczne są zobowiązani do pozyskania stosownego certyfikatu, co wiąże się z licznymi kontrolami każdego z etapów produkcji przez podmioty certyfikujące.
Rezultat rezultatowi nierówny
Produkcje ekologiczną i konwencjonalną odróżniają od siebie także ich finalne efekty. W porównaniu do tych pochodzących z upraw konwencjonalnych, rośliny z gospodarstw ekologicznych odznaczają się wysoką jakością, większą trwałością i lepszą teksturą. Mają również wyraźniejszy zapach i smak. Wszystko to sprawia, że produkty, w tym owoce, pochodzące z upraw ekologicznych wprost rozpływają się w ustach.
Kierunek – korzyść
Różnice między rolnictwem ekologicznym a konwencjonalnym uwidaczniają się także na polu korzyści. To konwencjonalne cechuje duża wydajność, która jest jednak okupiona wysokim kosztem środowiskowym. Przyroda korzysta natomiast na rozpowszechnianiu produkcji ekologicznej. Udowodniono, iż z 1 hektara upraw ekologicznych emisja CO jest o ok. 48-66% niższa od emisji pochodzącej z analogicznej wielkości gospodarstwa konwencjonalnego. Dodatkowo rolnictwo ekologiczne sprzyja rozwojowi obszarów wiejskich, zwiększając przy tym liczbę miejsc zatrudnienia. Wynika to z faktu, iż uprawy ekologiczne w dużej mierze wykorzystują metody oparte na pracy ludzkich rąk.
Europa wybiera jakość i dobro środowiska
Wobec licznych korzyści, jakie niesie ze sobą prowadzenie i rozpowszechnianie upraw ekologicznych, nie dziwi fakt, iż to właśnie na ten system produkcji stawia UE. Wspólnota intensywnie promuje wpisującą się w kluczowe założenia rolnictwa ekologicznego Integrowaną Produkcję Roślin. Tę unijną metodę produkcji rolnej charakteryzuje ukierunkowanie na dobro środowiska i zachowanie bioróżnorodności, dążenie do zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych oraz minimalizacja użycia substancji syntetycznych. Producenci, którzy zamierzają prowadzić uprawy zgodne z Integrowaną Produkcją, muszą ukończyć specjalne szkolenia, a ich gospodarstwa podlegają ścisłym kontrolom. Dodatkowo Integrowana Produkcja Roślin upłynnia przejście z rolnictwa konwencjonalnego na to w pełni ekologiczne.
Europejskie jabłka – dla dobra planety i odbiorców
Integrowana Produkcja jest sukcesywnie wdrażana i wykorzystywana w Europie na coraz szerszą skalę, co uwidacznia się także w sektorze sadowniczym. Produkcja jabłek w UE w znacznym stopniu wykorzystuje alternatywne techniki kontroli upraw takie jak płodozmian czy odchwaszczanie mechaniczne. Zwiększa się także liczba europejskich gospodarstw pozostających w zgodzie z Integrowaną Produkcją Roślin. Dzięki temu jabłka produkowane w UE, które trafiają w ręce odbiorców z rozmaitych zakątków globu, cechuje wysoka jakość, liczne walory estetyczne oraz wyjątkowy smak.
Źródła:
Malinowski, Łukasz, Małgorzata Kowczyk-Sadowy, Sławomir Obidziński, Małgorzata Krasowska and Magdalena Dołżyńska. Żywność z upraw ekologicznych i konwencjonalnych oraz sposoby jej znakowania (Food from organic and conventional farms and its labelling methods). Technika Rolnicza Ogrodnicza Leśna 4/2019.
Przewodnik po działaniu. Rolnictwo Ekologiczne (Action Guide. Organic farming). Prow 2014-2020 wydanie II. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warsaw 2017.
Sazońska, Barbara, Karolina Sambor, Marta Gajewska, Tomasz Stachowicz, Marek Krysztoforski, Anna Litwinow, Dariusz Pomykała and Ireneusz Gradka. Gospodarowanie ekologiczne – co każdy rolnik wiedzieć powinien? (Organic farming - what every farmer should know?) Centrum Doradztwa Roliczego w Brwinowie Oddział w Radomiu. Radom, 2021.
https://docplayer.pl/123070361-Produkcja-ekologiczna-a-konwencjonalna.html
https://jemyeko.com/produkcja-ekologiczna-a-konwencjonalna/
https://agrohandel.com.pl/rolnictwo-konwencjonalne-a-uprawy-ekologiczne/