Mity i fakty na temat jabłek

Jabłka to owoce o wszechstronnym zastosowaniu i bogatej historii, często otaczane tajemnicą lub mitem. Te popularne owoce nie tylko zachwycają smakiem i aromatem, lecz także mają cenne właściwości odżywcze. Ich historia i znaczenie kulturowe sięgają zamierzchłych czasów, a wiele legend i przesądów z nimi związanych pokazuje, jak głęboko zakorzeniły się one w tradycji. Za sprawą legend o magicznych właściwościach jabłka stało się ono symbolem siły, wiedzy i długowieczności. Ale czy to wszystko prawda? Oto kilka faktów o tym smacznym owocu.

Smak jabłek
Mit: Wszystkie jabłka smakują tak samo.
Fakt: Szacuje się, że na całym świecie uprawianych jest ponad 7500 odmian tych pysznych owoców, a każda z nich ma swój niepowtarzalny smak, wygląd oraz właściwości. Jedne są słodsze (Gala), inne kwaśniejsze (Szara Reneta), jedne są twardsze (Ligol), a inne miękkie (Lobo). Istnieje niesłuszne przekonanie, że smaki wszystkich nowych odmian jabłek są bardzo podobne. Jednak nowe odmiany powstają zazwyczaj na bazie tych starych i często przypominają ich smak i aromat, np. odmiana ‘Jonagold’ powstała po skrzyżowaniu odmian ‘Jonatan’ i ‘Golden Delicious’.

Czy kolor jabłka ma znaczenie?
Mit: Tylko czerwone jabłka są wartościowe. Fakt: Kolor jabłka nie ma znaczącego wpływu na jego wartość odżywczą. Wszystkie odmiany jabłek, zarówno zielone, czerwone, jak i żółte, są zdrowe i mają podobne korzyści odżywcze. Czerwony kolor pochodzi głównie od antocyjanów, które są silnymi przeciwutleniaczami. Czerwone jabłka mają zazwyczaj słodszy smak i są bardziej soczyste. Zielony kolor wynika z obecności chlorofilu. Zielone jabłka mają zwykle mniejszą zawartość cukru, co czyni je bardziej chrupkimi i orzeźwiającymi. Żółty kolor wynika z obecności karotenoidów, które są również obecne w marchwi i dyniach. Takie jabłka mają słodki, delikatny smak i są świetne zarówno do jedzenia na surowo, jak i do pieczenia.

Jabłko ze skórką czy bez?
Mit: Jabłka powinno się obierać.
Fakt: W skórce jabłka znajduje się wiele cennych związków odżywczych – witamin, minerałów i błonnika. Zawiera ona ich znacznie więcej niż sam owoc, dlatego obierając skórkę, pozbawiamy jabłek tego, co w nich najcenniejsze. Pod skórką znajduje się skarbnica błonnika pokarmowego i najwyższe zagęszczenie witamin. Jabłka najlepiej jest jeść ze skórką. Oczywiście, wcześniej warto je dokładnie umyć pod bieżącą, ciepłą wodą.

Czy parch jabłoni jest szkodliwy dla człowieka?
Mit: Jabłka z objawami parcha mogą być szkodliwe dla zdrowia.
Fakt: Parch jabłoni jest to patogen powodujący zmiany powierzchniowe na skórce owoców. Zmiany patogeniczne dotyczą skórki owoców, nie przechodzą w głąb tkanki miąższu. Ta choroba jabłoni powoduje znaczne obniżenie plonowania i zmniejszanie jego wartości oraz znaczne osłabienie drzew. Porażone owoce gorzej się przechowują lub w ogóle nie nadają się do przechowywania. Jednak nie ma żadnych naukowych badań potwierdzających, że jabłka z parchem jabłoni są niebezpieczne dla człowieka.

„Niedaleko pada jabłko od jabłoni”
Mit: Dzieci są bardzo podobne do rodziców i dziedziczą statystycznie połowę genów rodziców.
Fakt: Część genów działa, jeśli odpowiedni ich wariant zostanie odziedziczony po obydwojgu rodzicach. To tak zwane geny recesywne. Jedna kopia takiej wersji genu (allei) oznacza, że cecha się nie ujawni. Inna część genów ujawnia się zawsze, nawet jeśli ma się tylko jedną ich kopię od jednego rodzica (to z kolei tzw. geny dominujące). Sprawę komplikuje to, że niektóre geny są współdominujące (dominujące, jeśli występują inne odpowiednie warianty genów) lub niezupełnie dominujące. Wiele cech jest dziedziczonych wielogenowo, czyli na ich wpływ ma nie jeden, ale kilka lub kilkanaście genów. Tak jest na przykład z kolorem włosów, oczu czy wzrostem, za które odpowiada wiele genów. Z tego wszystkiego wynika to, że nawet jeśli znamy dokładną sekwencję genów obojga rodziców, nie sposób przewidzieć, jak będzie wyglądać ich potomek.

Czy jabłko zastępuje mycie zębów?
Mit: Świeżość i właściwości „ścieralne” jabłka mogą wyczyścić zęby lepiej niż pasta i szczoteczka.
Fakt: Niestety, zjedzenie jabłka nie zastąpi mycia zębów. Owoc ten zawiera kwasy, które stwarzają idealne warunki do rozwoju próchnicy. Poza tym żadne praktyki nie zastąpią porządnego oczyszczenia zębów przy użyciu past, płukanek i nici dentystycznych.